Okresy wypowiedzenia przy umowie terminowej

Czy możemy przedłużyć okres wypowiedzenia umowy na czas określony w taki sposób, żeby zamiast w ostatnią sobotę grudnia, zakończył się w ostatnim dniu tego miesiąca, tj. z dniem 31 grudnia br.?

Umowa o pracę na czas określony jest zasadniczo umową niepodlegającą wypowiedzeniu. Strony mają możliwość jej rozwiązania w tym trybie po spełnieniu dwóch warunków, a mianowicie gdy umowa została zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy i przewidziano w niej dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania za wypowiedzeniem. W praktyce w treści umowy na czas określony zawierana jest klauzula dopuszczająca jej rozwiązanie w omawiany sposób, przy czym jak stanowi art. 33 K.p. okres wypowiedzenia wynosi w tym przypadku 2 tygodnie.

Ważne: Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub jego wielokrotność kończy się w sobotę (art. 30 § 2¹K.p.).

Kodeks pracy przewiduje sytuacje, w których okres wypowiedzenia decyzją stron może zostać dowolnie skrócony. W myśl art. 36 § 6 K.p. strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy, przy czym ustalenie takie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę. Natomiast regulacja pozwalająca na wydłużenie okresu wypowiedzenia obejmuje tylko pracowników zatrudnionych na stanowiskach związanych z odpowiedzialnością materialną (art. 36 § 5 K.p.).

Przepisy kodeksowe wskazujące okresy wypowiedzenia należy uznać za bezwzględnie dwustronnie obowiązujące. Sąd Najwyższy wyjaśnił jednak, że przy zachowaniu zasady wynikającej z art. 18 § 1 K.p., w myśl której postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy, nie jest wykluczone umowne wydłużenie okresów wypowiedzenia. W postanowieniu z dnia 17 sierpnia 1977 r. (sygn. akt I PZ 30/77) stwierdził, że: "(...) Art. 36 kodeksu pracy ma charakter przepisu bezwzględnie obowiązującego w tym tylko znaczeniu, że gwarantuje zarówno zakładowi pracy, jak i pracownikowi zachowanie - przy wypowiedzeniu - minimum czasu koniecznego do dokonania stosownych zmian w sytuacji zakładu pracy i w sytuacji pracownika bez nadmiernego pośpiechu, nie zabrania jednak stronom ukształtowania - w drodze ich porozumienia - korzystniejszych dla pracownika, dłuższych okresów wypowiedzenia przez zakład pracy. (...)".

Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 10 stycznia 2006 r. (sygn. akt I PK 97/05, OSNP 2007/3-4/39): "Ocena ważności postanowienia umowy o pracę wprowadzającego dłuższy okres jej wypowiedzenia dla pracownika (art. 18 § 2 k.p.) musi być odniesiona do konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności całokształtu regulacji umownych, w sposób zobiektywizowany uwzględniający warunki z chwili zawarcia umowy oraz »bilans korzyści i strat« dla pracownika (...)". W wyroku z dnia 2 października 2003 r. (sygn. akt I PK 416/02, OSNP 2004/19/328) Sąd Najwyższy stwierdził natomiast, iż zastrzeżenie w odniesieniu do obu stron w umowie o pracę okresu wypowiedzenia dłuższego, niż przewidziany w przepisach kodeksowych, nie jest uznane za niekorzystne dla pracownika, jeżeli w jego efekcie uzyskał dłuższy okres wypowiedzenia przez pracodawcę, a sytuacja na rynku pracy w konkretnych okolicznościach, przy uwzględnieniu miejsca wykonywania pracy oraz zapotrzebowania na pracę określonego rodzaju, mogła czynić nierealną możliwość wypowiedzenia przez pracownika.

Jakkolwiek przywołane rozstrzygnięcia dotyczyły umów bezterminowych, wydaje się dopuszczalne ich rozszerzenie na grunt umów na czas określony. Strony umowy, o której mowa w pytaniu, zainteresowane jej zakończeniem z końcem miesiąca mogłyby zamieścić w niej klauzulę o przykładowej treści: "Wypowiedzenie umowy wynosi 1 miesiąc.". W takim przypadku, w celu zakończenia okresu wypowiedzenia z dniem 31 grudnia, strona wypowiadająca musiałaby złożyć oświadczenie w tej sprawie najpóźniej 30 listopada danego roku (art. 30 § 2¹ K.p.).