Rozwiązanie umowy o pracę z dłuższym okresem wypowiedzenia

Od 1 września 2023 r. zatrudniliśmy pracownicę na czas nieokreślony i przyznaliśmy jej od razu prawo do 3-miesięcznego wypowiedzenia (w umowie o pracę). Pracownica na początku października br. zapowiedziała, że chce wypowiedzieć tę umowę i twierdzi, że może skorzystać z 2-tygodniowego wypowiedzenia. Jaki okres wypowiedzenia ją obowiązuje - z Kodeksu pracy czy ustalony w umowie?

W przypadku wypowiadania umowy o pracę, co do zasady, obowiązują ustawowe okresy jej wypowiedzenia. Sprawa nie jest już jednak tak oczywista, gdy strony stosunku pracy postanowią o ustaleniu w umowie o pracę dłuższego okresu wypowiedzenia niż to wynika z Kodeksu pracy. Wówczas ten dłuższy umowny okres wypowiedzenia powinien wiązać strony, chyba że pracownik wykaże wystąpienie obiektywnych i poważnych okoliczności uzasadniających uznanie, że korzystniejszy stał się dla niego ustawowy okres wypowiedzenia.

Długość wypowiedzenia umowy o pracę na ogół zależy od posiadanego przez pracownika stażu zakładowego. Zgodnie z art. 36 K.p. okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony wynosi m.in. 2 tygodnie przy zatrudnieniu w danym zakładzie poniżej 6 miesięcy.

W niektórych przypadkach przepisy Kodeksu pracy pozwalają na modyfikację powyższych okresów wypowiedzenia, co dotyczy możliwości przedłużenia 2-tygodniowego i 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia umowy na czas określony lub nieokreślony w przypadku pracownika odpowiedzialnego materialnie. Poza tym generalnie dopuszcza się umowne przedłużenie przez strony ustawowego okresu wypowiedzenia - z tym zastrzeżeniem, że zmiana taka będzie korzystna dla pracownika (patrz ramka).

To, czy umowny okres wypowiedzenia jest faktycznie korzystny dla pracownika zasadniczo ustala się na dzień wprowadzenia zapisu o dłuższym wypowiedzeniu do umowy o pracę. Można by założyć, że dłuższy okres wypowiedzenia niż to wynika z Kodeksu pracy, powinien być rozwiązaniem korzystniejszym dla pracownika - dlatego powinien go również obowiązywać. Nie można jednak wykluczyć, że pracownik powoła się na zmianę okoliczności faktycznych zaistniałą po wprowadzeniu do umowy zapisu o dłuższym wypowiedzeniu i w związku z tą zmianą zastosuje, jako korzystniejszy dla siebie, ustawowy okres wypowiedzenia.

"Ocena ważności postanowienia umowy o pracę wprowadzającego dłuższy okres jej wypowiedzenia dla pracownika (art. 18 § 2 K.p.) musi być odniesiona do konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności całokształtu regulacji umownych, w sposób zobiektywizowany uwzględniający warunki z chwili zawarcia umowy oraz »bilans korzyści i strat« dla pracownika (...)".

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2006 r., sygn. akt I PK 97/05