Rozwiązanie umowy w okresie ochronnym

Pracownik pozostaje w okresie ochrony przedemerytalnej (brakuje mu mniej niż 4 lata do emerytury). Czy pracodawca może z nim rozwiązać stosunek pracy w trybie porozumienia stron? Czy w przypadku likwidacji jego stanowiska pracy (ale nie likwidacji całej firmy) można mu wypowiedzieć umowę o pracę? (pytanie z dyskusji na forum.gofin.pl nr 1195347)

Przepisy Kodeksu pracy przewidują szczególną ochronę pracownika w wieku przedemerytalnym, która zasadniczo uniemożliwia pracodawcy wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę.

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Wskazuje tak art. 39 K.p. (Dz. U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.)Ochrona ta nie obowiązuje w przypadku:

uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
likwidacji lub upadłości pracodawcy (art. 40 i 41¹ K.p.).

Rozwiązanie umowy z pracownikiem w okresie omawianej ochrony jest dopuszczalne także z przyczyn dyscyplinarnych. Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2013 r., sygn. akt II PK 99/13: "Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 52 § 1 pkt 1 K.p.) również w okresie ochronnym przewidzianym w art. 39 K.p. (...)".

Wspomniana ochrona obowiązuje w okresie nie dłuższym niż 4 lata do osiągnięcia przez pracownika wieku emerytalnego. Jednak gdy pracodawca złoży pracownikowi wypowiedzenie umowy o pracę przed osiągnięciem wieku uprawniającego do ochrony przedemerytalnej, wówczas umowa rozwiąże się w terminie wynikającym z upływu okresu wypowiedzenia, niezależnie od tego, że ustanie zatrudnienia przypadnie już na okres obowiązywania ochrony przedemerytalnej.

Jeżeli chodzi o porozumienie stron stosunku pracy, to można je zastosować w każdej sytuacji, ale tylko wtedy, gdy obie strony wyrażą na nie zgodę. Zatem uzgodnienie przez pracodawcę i pracownika rozwiązania umowy w czasie obowiązującej pracownika ochrony przedemerytalnej będzie pozostawało w zgodzie z przepisami prawa pracy.

Inaczej sytuacja wygląda wówczas, gdy następuje likwidacja stanowiska pracownika w wieku przedemerytalnym i pracodawca w związku z tym chciałby wypowiedzieć mu umowę o pracę. Nie pozwala na to art. 41¹ § 1 K.p. Odnosi się on bowiem do niestosowania norm ochronnych tylko w sytuacji likwidacji bądź upadłości całej firmy, a nie jednego lub kilku stanowisk pracy.

Przykład

Pracownikowi zatrudnionemu na pełny etat na czas nieokreślony brakuje 3 lat do nabycia prawa do emerytury. W związku z problemami finansowymi pracodawca zlikwidował jego stanowisko pracy i chciałby rozwiązać z nim stosunek pracy.

W podanych okolicznościach nie jest możliwe wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę, ale dopuszczalne jest jej rozwiązanie w trybie porozumienia stron, pod warunkiem wyrażenia zgody przez pracownika.