A A A

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 7 (978) z dnia 1.03.2018

Wypowiedzenie umowy na czas określony pracownikowi objętemu ochroną przedemerytalną

Chcemy wypowiedzieć umowę na czas określony zawartą z 62-letnim pracownikiem, w związku z czym mamy dwa pytania - czy osoba ta objęta jest ochroną przedemerytalną oraz czy możemy w ogóle dokonać wypowiedzenia, jeśli umowa nie zawiera informacji o takiej możliwości?

Pracownik, o którym mowa w pytaniu, objęty jest ochroną przedemerytalną na ogólnych zasadach, w związku z czym pracodawca nie może - poza pewnymi wyjątkami - wypowiedzieć mu umowy o pracę.

Zakaz wypowiadania umów o pracę w okresie przedemerytalnym wprowadza art. 39 Kodeksu pracy. Zgodnie z jego treścią, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, o ile okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Ograniczenia tego nie stosuje się w razie uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 40 i art. 41¹ K.p.).

W przywołanym art. 39 K.p. mowa jest o zakazie wypowiadania umów o pracę. Nie zawiera on żadnych wyłączeń co do rodzaju umów nim objętych. Oznacza to, że wspomniany zakaz dotyczy również umów o pracę na czas określony.

Zauważmy, że w nowym orzecznictwie przyjmuje się, że ochrona przedemerytalna dotyczy także umów na czas określony zawartych na czas upływający przed osiągnięciem przez pracownika wieku emerytalnego.

Przykładem może tu być wyrok Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2014 r. (sygn. akt II PK 50/14), w uzasadnieniu do którego czytamy m.in.:

"(...) Wykładnia art. 39 k.p. nie uprawnia do wprowadzenia dodatkowego warunku, że ochrona zatrudnienia obejmuje tylko umowy o pracę na czas określony, które zostały zawarte na czas nie krótszy niż pozostały do osiągnięcia wieku emerytalnego. (...)"

Z dniem 1 października 2017 r. powszechny wiek emerytalny w przypadku mężczyzn ponownie został ustalony na poziomie 65 lat. Oznacza to, że wspomniany pracownik jest już w wieku objętym ochroną, ponieważ aktualnie ma 62 lata, a dolna granica wieku uprawniająca do ochrony przedemerytalnej wynosi obecnie 61 lat (65 lat, tj. wiek emerytalny dla mężczyzn - 4 lata ochrony = 61 lat).

Generalnie ochrona przedemerytalna trwa 4 lata i kończy się wraz z osiągnięciem wieku emerytalnego, ale ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 38 ze zm.), obniżająca wiek emerytalny z dniem 1 października 2017 r., zawiera przepisy przejściowe, które mogą wydłużyć 4-letni okres ochronny - konkretnie chodzi tu o art. 28 oraz art. 29 ustawy nowelizującej. Z uwagi na to, że nie jest to istotą pytania, sygnalizujemy jedynie, że w opisanym przypadku może mieć zastosowanie drugi z wymienionych przepisów.

Ochrona przedemerytalna dotyczy zakazu wypowiadania umów o pracę przez pracodawcę. Nie ma natomiast przeszkód, aby w okresie ochronnym umowę rozwiązać za porozumieniem stron, w trybie bez wypowiedzenia, czy też na podstawie wypowiedzenia złożonego przez pracownika. Pytający powinien też pamiętać, że umowa o pracę na czas określony ulega rozwiązaniu z końcem okresu, na jaki została zawarta.

Przykład

Z dniem 1 grudnia 2017 r. pracodawca podpisał umowę o pracę na czas określony z pracownikiem, który wiek emerytalny osiągnie w styczniu 2019 r. Umowa została zawarta na okres do 31 października 2018 r. Zgodnie z nowym orzecznictwem SN, pracodawca nie może wypowiedzieć tej umowy, ponieważ ochrona przedemerytalna obejmuje także umowy na czas określony, które upłyną przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez danego pracownika. Natomiast umowa ulegnie rozwiązaniu z upływem okresu, na jaki została podpisana, tj. z dniem 31 października 2018 r., mimo, że będzie to miało miejsce w okresie ochronnym. Podstawą ustania stosunku pracy nie będzie bowiem wypowiedzenie złożone przez pracodawcę, a zakończenie okresu, na jaki została zawarta umowa.

Jeżeli zaś chodzi o drugie pytanie, to z uwagi na to, że pracownik objęty jest ochroną przedemerytalną, staje się ono bezprzedmiotowe, ponieważ i tak pracodawca nie może wypowiedzieć wspomnianej umowy.

Niemniej jednak wyjaśnijmy, że począwszy od 22 lutego 2016 r. umowy na czas określony podlegają wypowiedzeniu na ogólnych zasadach - bez względu na to, czy umieszczono w nich adnotację o możliwości wypowiedzenia. Przypomnijmy, że w poprzednim stanie prawnym umowa taka mogła być wypowiedziana, jeżeli była zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy i jednocześnie przewidziano w niej możliwość wcześniejszego rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem.