Wycofanie wypowiedzenia umowy o pracę z powodu ciąży

Pracownica została zatrudniona na czas określony do 31 sierpnia 2020 r. W lutym br. wypowiedzieliśmy jej umowę o pracę. W trakcie jego biegu okazało się, że już w momencie składania przez pracodawcę oświadczenia pracownica była w ciąży. Czy powinniśmy wycofać złożone wypowiedzenie, czy może przedłużyć z nią umowę do dnia porodu?

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę pracownicy w okresie ciąży, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca ją zakładowa organizacja związkowa wyrazi na to zgodę (art. 177 § 1 K.p.). Z przepisu tego wynika, że w omawianych okolicznościach pracodawca nie ma prawa złożyć oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, a jeżeli do tego doszło, nie powinien zaistnieć skutek w postaci jej rozwiązania. Gdyby pracodawca dokonał omawianej czynności prawnej będąc nieświadomym stanu pracownicy, czynność ta w chwili jej zaistnienia (w chwili składania oświadczenia) będzie uznana za zgodną z prawem, przy czym pojawienie się nowych okoliczności spowoduje, że oświadczenie, pomimo swej legalności nie powinno wywołać skutków w postaci rozwiązania umowy. Przyjmuje się, że pracodawca powinien takie wypowiedzenie wycofać (co wyjaśniamy dalej), w przeciwnym wypadku pracownica będzie mogła wnieść powództwo do sądu pracy. Ma na to 21 dni, przy czym termin do wniesienia przez nią odwołania od wypowiedzenia umowy (art. 264 § 1 K.p.) sąd będzie liczył od chwili dowiedzenia się o stanie ciąży, a nie od dnia otrzymania przez pracownicę wypowiedzenia (por. wyrok SN z 29 marca 2001 r., sygn. akt I PKN 330/00, OSNP 2003/1/11).

Zwracamy uwagę! Pracownica ma obowiązek udokumentowania stanu ciąży stosownym świadectwem lekarskim (art. 185 § 1 K.p.). Nie musi ono odpowiadać żadnym szczególnym wymaganiom, wystarczy, że będzie stwierdzało ciążę, a w razie konieczności (np. gdy minie już termin wypowiedzenia umowy), jej okres (por. wyrok SN z 9 września 1977 r., sygn. akt I PRN 115/77, OSNC 1978/10/177).

Kodeks pracy nie zawiera zapisów o składaniu i ewentualnym wycofywaniu wypowiedzenia, niemniej zgodnie z art. 300 K.p., w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 61 tego aktu normatywnego, oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią, a jego odwołanie jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. Niespełnienie tego ostatniego warunku, czyli spóźnienie się przez pracodawcę z cofnięciem wypowiedzenia spowoduje, że dla swej skuteczności czynność ta będzie wymagała zgody adresata. Musi ona być dobrowolna, przy czym należy przyjąć, że już sam fakt dostarczenia przez pracownicę w ciąży zaświadczenia lekarskiego będzie stanowił o jej domniemanej zgodzie na odwołanie wypowiedzenia.

Przepis art. 177 K.p. zawiera także inny rodzaj ochrony pracownicy w ciąży - zgodnie § 3 tej normy, umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Ten zapis dotyczy jednak zupełnie innego stanu faktycznego niż przedstawił Czytelnik. Nie chodzi tu bowiem o sytuację, w której do zakończenia stosunku pracy dochodzi w wyniku złożenia zmierzającego do tego oświadczenia (przez którąkolwiek ze stron), a o taką, gdy miałoby do tego dojść w "umówionym" wcześniej (w umowie o pracę) terminie.