Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej w równoważnym systemie czasu pracy

Czy możemy zatrudnić osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym w wariancie podstawowym równoważnego systemu czasu pracy (praca do 12 godzin na dobę)? Nadmieniamy, że proponowane stanowisko nie jest związane z pilnowaniem.

Tak, przy czym jest to uzasadnione tylko wówczas, gdy pracownik niepełnosprawny może wykonywać pracę w przedłużonym wymiarze dobowym, co wyjaśniamy poniżej.

Czas pracy osób niepełnosprawnych regulują przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.), dalej ustawy o rehabilitacji. Osoba niepełnosprawna zasadniczo nie może pracować więcej niż 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a przy stopniu znacznym lub umiarkowanym, o ile tak zaleci lekarz - 7 godzin na dobę i 35 godzin na tydzień. Tygodniowa norma czasu pracy pracownika niepełnosprawnego nie ma przy tym charakteru przeciętnego, ale stały. Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Tak stanowi art. 15 ust. 1-3 ustawy o rehabilitacji. Powołane przepisy w określonych okolicznościach podlegają jednak wyłączeniu.

Ważne: Przepisów szczególnych z zakresu czasu pracy osób niepełnosprawnych nie stosuje się do osób zatrudnionych przy pilnowaniu, a także pozostałych osób niepełnosprawnych, jeżeli na wniosek zatrudnionego lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tymi osobami wyrazi na to zgodę (art. 16 ust. 1 ustawy o rehabilitacji).

W świetle powyższego, w celu zastosowania i pełnego wykorzystania systemu równoważnego, osoba legitymująca się umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, zainteresowana pracą na stanowisku, które nie jest związane z pilnowaniem, powinna wystąpić z wnioskiem o skierowanie do lekarza w celu wydania zgody na dłuższą pracę w ciągu doby. Co prawda w przepisie umożliwiającym złożenie wniosku o badanie jest mowa o "osobie zatrudnionej", a nie kandydacie do pracy, jednak zważywszy na specyfikę tej sytuacji per analogiam wydaje się dopuszczalne wydanie skierowania także przed zatrudnieniem zainteresowanego. Możliwość stosowania dniówek o przedłużonym wymiarze, a więc zastosowania w praktyce systemu równoważnego czasu pracy, jest uzależniona od orzeczenia lekarza.

Zwracamy uwagę! Tylko do 9 lipca 2014 r. pracodawcy mogą uzależniać stosowanie skróconych norm czasu pracy wobec pracownika niepełnosprawnego od przedstawienia stosownego zaświadczenia lekarskiego. Wynika to z faktu, iż art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji, w brzmieniu nadanym przez ustawę nowelizującą z dnia 29 października 2010 r. (Dz. U. nr 226, poz. 1475), został w tej części uznany wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 czerwca 2013 r. (Dz. U. poz. 791) za niezgodny z Konstytucją RP. Powołany przepis we wskazanym zakresie traci moc z dniem 10 lipca 2014 r.