Określenie w umowie o pracę miejsca pracy pracownika zatrudnionego przy pracach porządkowych

Spółka zatrudnia pracownicę, która sprząta w siedzibie spółki oraz w dwóch jej oddziałach (znajdują się one w innych miejscowościach niż siedziba spółki, ale w tym samym województwie). Czy w takim przypadku prawidłowe będzie wskazanie w umowie o pracę, że miejscami pracy pracownicy są siedziba i oddziały spółki w danym województwie?

W umowie o pracę należy wskazać faktyczne miejsca pracy tej osoby.

Zgodnie z art. 29 § 1 pkt 2 K.p., umowa o pracę określa strony umowy, adres siedziby pracodawcy (w przypadku, o którym mowa w pytaniu - spółki), a także rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w tym miejsce lub miejsca wykonywania pracy. W przypadku kilku miejsc wykonywania pracy, pracodawca ma obowiązek w informacji o warunkach zatrudnienia wskazać (w formie opisowej) zasady dotyczące przemieszczania się między tymi miejscami (art. 29 § 3 pkt 1 lit. g K.p.).

Ważne: Informacje o warunkach zatrudnienia, o których mowa w art. 29 § 3 pkt 1 K.p., pracodawca przekazuje pracownikowi w postaci papierowej lub elektronicznej nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy.

Zgodnie z wyjaśnieniami zawartymi w wyroku Sądu Najwyższego z 1 kwietnia 1985 r. (sygn. akt I PR 19/85), miejsce świadczenia pracy stanowi jeden z istotnych składników umowy o pracę, obustronnie uzgodniony, objęty ogólnym zakazem jednostronnej zmiany przez którąkolwiek ze stron umowy. Strony zawierające umowę o pracę mają dużą swobodę w określeniu miejsca pracy. Może być ono określone na stałe bądź jako miejsce zmienne, przy czym w tym drugim przypadku zmienność miejsca pracy może wynikać z samego charakteru (rodzaju) pełnionej pracy. Ogólnie pod pojęciem miejsca pracy rozumie się stały punkt w znaczeniu geograficznym bądź pewien oznaczony obszar, strefę określoną granicami jednostki administracyjnej podziału kraju lub w inny dostatecznie wyraźny sposób, w którym ma nastąpić świadczenie pracy. Określenie w umowie o pracę miejsca jej wykonywania ma służyć przede wszystkim wyraźnemu określeniu punktu, jednostki, czy obszaru, w którym pracownik ma świadczyć swoje obowiązki, znajdując się w umówionym między stronami miejscu pracy - bez potrzeby sięgania przez pracodawcę po instrumenty prawne dopuszczające w określonych sytuacjach zmianę tego miejsca.

Zwracamy uwagę! Nieważna jest klauzula umowna zawierająca bezwarunkową zgodę pracownika na czasową zmianę miejsca pracy w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, to jest bez określenia miejscowości, w której praca miałaby być świadczona, jak również okresu, którego te zmiany dotyczą (por. wyrok SN z 16 grudnia 2008 r., sygn. akt I PK 96/08, OSNP 2010/11-12/138).

W piśmiennictwie podkreśla się, że miejscem pracy jest miejsce wykonywania zwykłych (bieżących) czynności wchodzących w zakres umówionego rodzaju pracy. Jest to stały punkt w znaczeniu geograficznym bądź pewien oznaczony obszar określony granicami jednostki administracyjnego podziału kraju lub w inny, dostatecznie wyraźny sposób, w którym ma nastąpić dopełnienie świadczenia pracy (por. Kodeks pracy. Komentarz, tom I, art. 1-93, wyd. VII, red. Krzysztof W. Baran 2025, Lex). Określenie miejsca wykonywania pracy może być szczegółowe (np. przez wskazanie konkretnego zakładu produkcyjnego) lub bardziej ogólne (np. przez ustalenie, że jest nim siedziba pracodawcy, co w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego oznacza obowiązek podjęcia przez pracownika pracy w każdym zakładzie produkcyjnym znajdującym się w miejscowości będącej siedzibą pracodawcy). Miejscem wykonywania pracy przez pracowników mobilnych jest określony w umowie obszar, na którym wykonują swoje obowiązki. Stopień szczegółowości ustalenia miejsca wykonywania pracy ma duże znaczenie dla określenia obowiązków pracownika, przy czym jest oczywiste, że interes pracodawcy przemawia za jego określeniem w jak najszerszy sposób (por. Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy Kazimierz Jaśkowski, Eliza Maniewska, LEX/el. 2025). Zwraca się jednak także uwagę, że jeżeli pracownik wykonuje pracę w biurze czy fabryce, należy jako miejsce pracy wpisać miejscowość i konkretny adres, pod którym faktycznie praca jest wykonywana. Jeśli pracownik wykonuje pracę w więcej niż jednym miejscu pracy, np. dwa dni w tygodniu w jednym zakładzie pracy, a w pozostałe dni w drugim, w umowie o pracę, jako miejsce pracy należy podać obie te lokalizacje. Tylko, jeśli pracownik wykonuje pracę poruszając się na określonym obszarze geograficznym (np. przedstawiciel, konwojent, serwisant), pracodawca powinien wskazać ten teren, na obszarze którego pracownik rzeczywiście wykonuje swoje obowiązki przemieszczając się, np. teren określonego województwa (por. Kodeks pracy. Komentarz red. dr hab. Krzysztof Walczak 2025, Legalis).