Umowa o pracę z członkiem rodziny

Właściwe ustalenie tytułu do ubezpieczeń w ZUS członka rodziny (córki) zatrudnionej do pomocy przy prowadzeniu działalności gospodarczej (przez ojca) zależy od formy jej zatrudnienia. Istotne też jest prowadzenie bądź nie wspólnego gospodarstwa domowego. Jeżeli bowiem członek rodziny pozostaje z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym, to będąc zatrudnionym u niego na podstawie umowy o pracę, podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Jeżeli jednak wskazane osoby nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, wówczas osoba taka z tytułu swojej pomocy podlega w ZUS ubezpieczeniom pracowniczym.

O CO PYTAŁ PRZEDSIĘBIORCA?

Płatnik składek (przedsiębiorca) prowadzi aptekę, w której zatrudnia technika farmacji. W aptece czynnej w godzinach od 8⁰⁰ do 18⁰⁰ musi być również obecna osoba posiadająca wyższe wykształcenie (magistra farmacji). Ponieważ córka przedsiębiorcy posiada wymagane kwalifikacje, została zatrudniona na podstawie umowy o pracę w prowadzonej przez niego aptece.

We wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przedsiębiorca wskazał, że córka wprawdzie mieszka z nim pod jednym adresem - domu wolnostojącego, to jednak zajmują oni w nim dwie różne kondygnacje. Zaznaczył też, że córka posiada własną rodzinę (męża, dziecko) i prowadzi własne gospodarstwo domowe.

Zatrudniona na podstawie umowy o pracę dorosła córka przedsiębiorcy, w związku z tym, że prowadzi odrębne gospodarstwo domowe, mimo iż mieszka z nim pod wspólnym adresem, to jednak nie podejmuje decyzji w sprawie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Ponadto ma obowiązkowe godziny pracy oraz zakres czynności, jaki wiąże się ze stanowiskiem magistra farmacji zatrudnionego w aptece. Zdaniem przedsiębiorcy powinna podlegać ubezpieczeniom w ZUS jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca. Mając jednak wątpliwości czy przyjęte przez niego ustalenia są prawidłowe, wystąpił do ZUS z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji w tej sprawie.

ZDANIEM ZUS:

Uwzględniając przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawne, w sytuacji nieprowadzenia przez przedsiębiorcę i jego córkę wspólnego gospodarstwa domowego, ZUS uznał stanowisko przedsiębiorcy za prawidłowe.

Organ rentowy udzielając odpowiedzi przypomniał, że zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, to dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Natomiast stosownie do ust. 11 tego artykułu, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się m.in. dzieci własne, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Ponadto wyjaśnił, że o statusie osoby współpracującej decyduje współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z osobą prowadzącą działalność gospodarczą oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Jednocześnie wskazał też, że o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego decyduje łącznie wspólne zamieszkiwanie i zaspokajanie potrzeb. Podkreślił, że wspólnota gospodarstwa domowego oznacza, iż pozostające w niej osoby mają zaspokajane potrzeby ze środków będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny). To z kolei oznacza, że istotny jest nie tylko adres zamieszkiwania (zameldowania), ale również okoliczności, takie jak prowadzenie wspólnego budżetu domowego oraz współpraca w załatwianiu codziennych spraw życiowych.

(interpretacja indywidualna ZUS Oddział w Lublinie z dnia 3 stycznia 2013 r., znak: WPI/200000/451/1499/2012)

Komentarz redakcji W praktyce tematyka zatrudnienia członka rodziny do pomocy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności budzi wiele wątpliwości. Często ZUS w wyniku prowadzonych kontroli podważa ubezpieczenie pracownicze takiej osoby, zobowiązując jednocześnie przedsiębiorcę do dokonania korekty dokumentów ubezpieczeniowych i zmiany jej tytułu do ubezpieczeń z pracowniczego na właściwy dla osób współpracujących. W omawianej sprawie przedsiębiorca, jak i ZUS słusznie ustalili, że córka zatrudniona do pomocy przy prowadzonej przez ojca pozarolniczej działalności na podstawie umowy o pracę, która nie prowadzi z nim wspólnego gospodarstwa domowego, podlega ubezpieczeniom w ZUS jako pracownik. Obowiązkowe są więc dla niej ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Obligatoryjny charakter ma też ubezpieczenie zdrowotne.