Zatrudnienie w celu zastępstwa nieobecnego pracownika

Czy pomiędzy umową o pracę z pracownikiem zastępującym, a umową o pracę zastępowanego pracownika mogą występować różnice w zakresie rodzaju pracy, miejsca jej wykonywania, wynagrodzenia lub wymiaru etatu?

Zgodnie z art. 25 § 1 zdanie drugie K.p., gdy zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w okresie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może zatrudnić w tym celu innego pracownika. Podstawą zatrudnienia będzie w tym przypadku umowa o pracę na czas określony, obejmujący okres tej nieobecności.

Ważne: Istotą umowy na zastępstwo jest powierzenie nowemu pracownikowi obowiązków realizowanych dotychczas przez osobę, która jest nieobecna w pracy z przyczyn usprawiedliwionych.

Ze względu na cel omawianej umowy zastępującemu przydzielana jest praca tego samego rodzaju, jaka była dotychczas wykonywana przez nieobecnego pracownika. Praca ta powinna być również wykonywana na tym samym stanowisku. Istotne różnice pomiędzy pracą powierzoną pracownikowi zatrudnionemu na zastępstwo, a rodzajem i charakterem pracy zastępowanego pracownika mogą w razie sporu budzić wątpliwości co do rodzaju zawartej umowy.

W przypadku przejęcia całości obowiązków zastępowanego pracownika nie ma podstaw, dla obniżenia wymiaru czasu pracy pracownika zatrudnionego na zastępstwo, gdyż nie można oczekiwać, że będzie on realizował powierzone zadania w krótszym czasie, niż osoba którą zastępuje. Umowa na zastępstwo wymaga więc powierzenia nowemu pracownikowi pracy tego samego rodzaju, na tym samym stanowisku i w tym samym wymiarze etatu.

W konsekwencji powyższego nie ma uzasadnienia dla obniżenia wynagrodzenia zatrudnionemu na zastępstwo, w stosunku do wynagrodzenia jakie otrzymywał nieobecny pracownik. Byłoby to bowiem sprzeczne z zasadą wynikającą z art. 18^3a § 1 K.p., zgodnie z którą pracownicy powinni być równo traktowani bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, czy też na czas zastępstwa nieobecnego pracownika. Przyznanie pracownikowi przyjętemu na zastępstwo, niższego wynagrodzenia niż uzyskiwane przez pracownika zastępowanego, musiałoby być uzasadnione obiektywnymi przesłankami (np. niższymi kwalifikacjami do wykonywania określonej pracy, mniejszym doświadczeniem zawodowym, czy niższą wydajnością pracy). W przeciwnym razie pracodawca ryzykuje, że jego działanie zostanie uznane za naruszające zasadę równego traktowania w zatrudnieniu.

Przykład

Pracownica działu kadr zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy jest w ciąży i korzysta ze zwolnienia lekarskiego. Ponieważ jej nieobecność potrwa kilka miesięcy, pracodawca podjął decyzję o zatrudnieniu nowego pracownika na czas jej usprawiedliwionej nieobecności. Ze względu na charakter pracy kadrowej i związaną z nią odpowiedzialność, postanowił najistotniejsze obowiązki powierzyć pozostałym pracownikom działu, zatrudniając pracownika na zastępstwo w wymiarze 1/2 etatu.

W takim przypadku istnieją podstawy, aby pracownikowi zatrudnionemu na zastępstwo proporcjonalnie obniżyć wynagrodzenie, gdyż wykonuje on tylko część obowiązków zastępowanej, mieszczących się w połowie jej wymiaru czasu pracy.