Terminowa umowa o pracę z członkiem zarządu

Po wprowadzeniu zmian do Kodeksu pracy z członkiem zarządu spółki z o.o. można zawierać umowę o pracę na czas trwania jego kadencji. Problem ścisłego powiązania okresu sprawowania mandatu członka zarządu z okresem trwania stosunku pracy nie został jednak rozwiązany.

Członek zarządu spółki z o.o. w 2015 r. został zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas wykonania określonej pracy - na czas pełnienia funkcji w zarządzie. Czy obecnie taka umowa może zostać wypowiedziana?

W dniu 22 lutego 2016 r., tj. z chwilą wejścia w życie nowelizacji Kodeksu pracy, z katalogu rodzajów umów o pracę zniknęła umowa o pracę na czas wykonania określonej pracy. Z uchylonego art. 30 § 1 pkt 5 K.p. wynikało, że tego rodzaju umowa rozwiązywała się z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta. Zawieranie tego typu umów z członkami zarządów spółek handlowych zostało dopuszczone w orzecznictwie. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 stycznia 2007 r., sygn. akt I PK 213/06, stwierdził, że umowa o pracę zawarta na czas pełnienia funkcji prezesa zarządu spółki handlowej jest umową o pracę na czas wykonania określonej pracy.

Art. 13 ustawy o zmianie Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1220) przewiduje, że do umów o pracę na czas wykonania określonej pracy, trwających w dniu wejścia w życie ustawy (tj. 22 lutego 2016 r.), stosuje się przepisy dotychczasowe. Pomimo zmian w prawie wspomniana w pytaniu umowa nadal więc obowiązuje.

Wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas wykonania określonej pracy nie jest możliwe. SN w wyroku z dnia 20 marca 2009 r., sygn. akt I PK 182/08, wskazał, że umowa o pracę zawarta na czas pełnienia funkcji członka zarządu spółki handlowej, jeżeli przewidziano możliwość jej wcześniejszego wypowiedzenia, nie może być kwalifikowana jako umowa na czas wykonania określonej pracy. Wykonanie określonej pracy mogło kończyć się natomiast na skutek np. złożenia rezygnacji przez członka zarządu (art. 202 § 4 i 5 K.s.h.) czy odwołania (art. 203 § 1 K.s.h.). Jeśli więc strony w istocie zawarły umowę na czas wykonania określonej pracy, to właśnie w parze z odwołaniem z zarządu może dojść do jednoczesnego ustania stosunku pracy.

Wspólnicy chcą, aby członek zarządu spółki z o.o. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas trwania kadencji. Czy jest to możliwe?

TAK. Obecnie art. 25¹ § 4 pkt 3 K.p. wprost wspomina o umowie o pracę na czas określony w celu wykonywania pracy przez okres kadencji. Przepis ten wyłącza tego rodzaju umowy z mechanizmu ochronnego przed nadużywaniem zatrudniania pracowników na podstawie umów terminowych. Do takich umów nie stosuje się art. 25¹ § 1 K.p., który przewiduje, że okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech. Celem wywołania tego skutku w umowie o pracę trzeba zamieścić informację o obiektywnych przyczynach uzasadniających zawarcie takiej umowy (art. 29 § 1¹ K.p.).

Zawarcie umowy o pracę na czas trwania kadencji członka zarządu może jednak powodować spore problemy. Pojęcia kadencji i mandatu w rozumieniu przepisów K.s.h. nie są bowiem tożsame. Jeśli umowa spółki z o.o. nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu (art. 202 § 1 K.s.h.). Dlatego mandat członka zarządu może trwać znacznie dłużej niż kadencja, na którą został on powołany. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy dochodzi do opóźnienia w zwołaniu zgromadzenia wspólników. W interesie spółki leżałoby więc zawarcie umowy na czas określony, do odbycia np. kolejnego zgromadzenia wspólników zgodnie z art. 202 § 1 K.s.h. Jak się wydaje, taka umowa mogłaby być traktowana jako umowa na czas kadencji w rozumieniu art. 25¹ § 4 pkt 3 K.p.

Czy jest możliwe zatrudnienie członka zarządu na podstawie powołania, tak, aby odwołanie z zarządu jednocześnie skutkowało wypowiedzeniem umowy o pracę?

Powołanie jest jednym ze źródeł powstania stosunku pracy. Jedną ze szczególnych właściwości takiego stosunku pracy jest to, że może on ustać na skutek odwołania, które nie wymaga uzasadnienia ze strony pracodawcy. Odwołanie, w przypadku stosunku pracy na podstawie powołania, jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę.

Umowa o pracę na podstawie powołania nie może jednak zostać zawarta z członkiem zarządu spółki z o.o. Jak wynika z art. 68 § 1 K.p., stosunki pracy mogą być nawiązane na podstawie powołania tylko wówczas, gdy przepis odrębny zawiera regulację uprawniającą do zastosowania takiej podstawy. W praktyce ze stosunkami pracy na podstawie powołania można spotkać się w podmiotach działających w administracji publicznej (np. w służbie cywilnej czy w samorządzie terytorialnym). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 sierpnia 2008 r., sygn. akt I PK 29/08, stwierdził, że przez przepis odrębny rozumie się przepis ustawy lub aktu wykonawczego do niej wydanego w granicach upoważnienia. Wybór powołania jako podstawy nawiązania stosunku pracy nie należy zatem do jego stron. Jego źródłem nie może być także statut czy regulamin.

Dlatego też tylko w oparciu o treść umowy zawieranej z członkiem zarządu czy nawet w oparciu o postanowienia umowy spółki nie jest możliwe powstanie między spółką z o.o. a jej członkiem zarządu stosunku pracy na podstawie powołania. Kodeks spółek handlowych nie przewiduje możliwości zatrudnienia członka zarządu na podstawie powołania. W art. 201 i art. 203 K.s.h. mowa jest co prawda o powoływaniu i odwoływaniu członków zarządu, ale nie ma wątpliwości, że nie chodzi tu o czynności powodujące powstanie czy ustanie stosunku pracy. Przepisy te odnoszą się do stosunku organizacyjnego.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 15.09.2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1577 ze zm.)

Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 108 ze zm.)