A A A

Nawiązywanie i rozwiązywanie stosunku pracy - Dodatek nr 19 do Biuletynu Informacyjnego dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 16 (735) z dnia 1.06.2011

Rozwiązywanie umów o pracę za wypowiedzeniem - ustalanie okresów wypowiedzenia zgodnie z Kodeksem pracy

Długość wypowiedzenia umowy o pracę jest zróżnicowana, w zależności od rodzaju umowy i stażu zakładowego pracownika. Okresy tych wypowiedzeń są sztywno ustalone, podobnie jak końcowy termin ich upływu. Z tych względów wypowiedzenie "pracowniczej" umowy o pracę cechuje się wyraźną odrębnością w porównaniu do wypowiadania umów o innym charakterze.

Wypowiedzenie w dniach, tygodniach lub miesiącach

Do każdego typu umowy o pracę przypisana jest określona długość jej wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia pełni przede wszystkim funkcję ochronną, powoduje bowiem odsunięcie w czasie momentu rozwiązania umowy, będącego skutkiem złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu. W tym kontekście najdalej idącą ochronę posiada umowa o pracę na czas nieokreślony. Długość jej wypowiedzenia, zależna od stażu zakładowego, wynosi:

2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata (art. 36 K.p.).

W przypadku pracownika odpowiedzialnego materialnie za mienie powierzone, strony umowy o pracę mogą przedłużyć minimalne okresy wypowiedzenia z 2 tygodni do miesiąca i z miesiąca do 3 miesięcy. Ustalając staż zakładowy, który decyduje o długości wypowiedzenia, należy pamiętać, że wlicza się do niego wszystkie okresy zatrudnienia u danego pracodawcy (łącznie z okresem wypowiedzenia). Zaliczeniu podlega również staż pracy u poprzedniego pracodawcy, jeżeli aktualny pracodawca przejął pracownika na podstawie art. 23¹ K.p. lub w drodze innego następstwa prawnego.

Zdecydowanie krótszy i na ogół mniej korzystny dla pracownika okres wypowiedzenia związany jest z umowami terminowymi. W przypadku umowy na czas określony wynosi on 2 tygodnie. Wypowiedzenie takiej umowy jest jednak dopuszczalne tylko wtedy, gdy zawarto ją na okres dłuższy niż 6 miesięcy oraz zastrzeżono możliwość jej wypowiedzenia (art. 33 K.p.). Okres wypowiedzenia umowy na okres próbny zawartej na czas do 2 tygodni wynosi 3 dni robocze, w razie okresu próbnego przekraczającego 2 tygodnie - tydzień i jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące - 2 tygodnie.

Wypowiedzenie umowy na czas zastępstwa kończy się z upływem 3 dni roboczych. Przez takie dni rozumiemy wszystkie (łącznie z sobotą) dni powszednie.

Ostatnia umowa o pracę o charakterze terminowym - na czas wykonania określonej pracy - generalnie nie może zostać wypowiedziana przez żadną ze stron. Zasada ta ulega jednak uchyleniu w przypadku upadłości lub likwidacji pracodawcy oraz w razie przeprowadzania zwolnień na podstawie tzw. ustawy o zwolnieniach grupowych. Wtedy takie umowy mogą zostać rozwiązane za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Dotyczy to również umowy na czas określony, bez względu na to, na jaki czas została zawarta i czy przewidziano możliwość jej wypowiedzenia.

Dzień, w którym kończy się okres wypowiedzenia

Przepisy Kodeksu pracy nie określają momentu rozpoczęcia biegu okresu wypowiedzenia. Przewidują jedynie regulacje dotyczące złożenia samego oświadczenia o wypowiedzeniu, długości wypowiedzenia oraz kiedy powinno się ono zakończyć. Dla oceny, kiedy wypowiedzenie rozpoczyna swój bieg ważne są zwłaszcza przepisy dotyczące jego zakończenia. Okres wypowiedzenia musi bowiem rozpocząć się w takim momencie, aby zakończył się w wymaganym terminie. Określa go art. 30 § 2¹ K.p., stanowiąc, że okres wypowiedzenia wynoszący:

tydzień lub jego wielokrotność, kończy się w sobotę,
miesiąc lub jego wielokrotność, kończy się w ostatnim dniu miesiąca.

Natomiast trzydniowe wypowiedzenie kończy się z upływem ostatniego dnia, przy czym przy jego obliczaniu nie uwzględnia się dnia, w którym dokonano wypowiedzenia.

Biorąc pod uwagę wymagane przez Kodeks pracy końcowe terminy upływu wypowiedzenia, muszą one rozpocząć swój bieg w ten sposób, aby zakończyły się w oznaczonym czasie. W konsekwencji wypowiedzenie umowy o pracę określone w tygodniach rozpoczyna swój bieg w niedzielę, a określone w miesiącach pierwszego dnia miesiąca następnego. Samo oświadczenie woli pracodawcy w sprawie wypowiedzenia stosunku pracy może zostać złożone wcześniej.

ZWRACAMY UWAGĘ:

Nieprzyjęcie przez pracownika oświadczenia o wypowiedzeniu w sytuacji, gdy miał realną możliwość zapoznania się z jego treścią, nie powoduje jego bezskuteczności.

Trzeba podkreślić, że likwidacja zakładu pracy nie jest okolicznością powodującą skrócenie okresu wypowiedzenia. Taka możliwość występuje bowiem tylko w przypadkach określonych przez Kodeks pracy, do których nie należy likwidacja czy upadłość pracodawcy (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001 r., sygn. akt I PKN 830/00).

Błędne wypowiedzenie nie blokuje zwolnienia

Nieprawidłowe wypowiedzenie często skutkuje przywróceniem do pracy zwolnionego pracownika lub wypłaceniem mu odszkodowania. Nie oznacza to jednak, że błędy w zakresie dokonywania wypowiedzeń uniemożliwiają wystąpienie skutku prawnego wypowiedzenia, jakim jest rozwiązanie stosunku pracy. Taki fakt następuje, mimo uchybień pracodawcy lub pracownika w zakresie dokonanego wypowiedzenia. Oznacza to, że zastosowanie wypowiedzenia o nieprawidłowej długości (np. miesięcznego zamiast trzymiesięcznego) spowoduje rozwiązanie stosunku pracy, jednakże z upływem poprawnego terminu.

Przyjęcie błędnego, na ogół krótszego niż wymagany, okresu wypowiedzenia, należy odróżnić od jego skrócenia na podstawie Kodeksu pracy. Dopuszcza on taką możliwość w określonych okolicznościach. Wówczas strony od samego początku stosują prawidłowy, choć krótszy okres wypowiedzenia. Wówczas umowa o pracę rozwiązuje się szybciej.